Yerel seçimler yaklaşırken belediye başkan adayları ile beraber belediye meclisi üyelerinin nitelikleri ile ilgili de bolca konuşuluyor. Aklımda deli sorular. Konu üzerine yorumumu yazının sonunda paylaşacağım. Önce güçler ayrılığı terimini tanıyalım.
Güçler ayrılığı, demokratik bir toplumun temel prensiplerinden biridir ve birçok avantajı vardır. Bu ilke, devletin yürütme, yasama ve yargı güçlerinin farklı organlar tarafından yürütülmesini öngörür. İşte güçler ayrılığının anlamı ve önemi:
1. İktidarın Kötüye Kullanılmasının Önlenmesi: Güçler ayrılığı, iktidarın tek bir kişi veya kuruluş tarafından kötüye kullanılmasını engeller. Yetkilerin farklı kollara dağıtılması, denge ve denetim mekanizmalarını sağlar.
2. Bağımsız Mahkemelerin Güvencesi: Güçler ayrılığı, adil bir yönetimin sağlanabilmesi için oldukça önemlidir. Mahkemelerin hiçbir baskı altında kalmaksızın özgür bir şekilde karar verebilmesi için bu ilkenin uygulanması zorunludur. Her biri farklı statülere sahip olan ve birbirleri karşısında bağımsız olması gereken bu güçlerin dengesinin sağlanabilmesine yardımcı olur.
3. Demokrasinin Temeli: Güçler ayrılığı ilkesi, demokrasi ile yönetilen ülkelerin hepsinde uygulanır. Bu sayede iktidarın tek bir erkin eline geçmesi ve demokrasinin ortadan kaldırılması önlenir. Bir ülkede yürütme gücünün ve ülkedeki uyuşmazlıkların giderilmesi için bu ilke hayati önem taşır.
4. Güçler Ayrılığı ve Güçler Birliği Arasındaki Farklar: Güçler ayrılığı ilkesi, yürütme, yasama ve yargı organlarının farklı kurumlar tarafından yürütülmesidir. Güçler birliği ise bu organların tek bir merkezde birleştiği bir sistemdir. Güçler ayrılığı, denge ve kontrolü sağlarken, güçler birliği tek bir merkezde toplanmış yetkileri ifade eder.
Güçler ayrılığı, adil, şeffaf ve demokratik bir yönetimin temelini oluşturur. Bu ilkenin korunması, toplumun refahı ve özgürlüğü için hayati önem taşır. Unutmayalım ki, güçler ayrılığı olmadan demokrasi gerçekleşemez.
Son süreçte en aklıbaşında dediğim kişilerden bile “başkan ile meclis üyeleri uyumlu olmalı, o yüzden başkanın belirleyeceği kişiler meclis üyesi olmalı” şeklinde yorumlar duyuyorum. “Başkan ile uyumlu” ibaresinin altında ne var irdelemek lazım. Mualif görüş bildirenin uyumsuz, düşman, hain olarak yaftalandığı bir ortamda, başkanın her dediğine tamam diyecek birileri mi kastediliyor. Eğer böyleyse vay halimize. Başkana karşı çıkmayacak, her dediğine tamam diyecek. Bu mu uyumlu olmak? Bu yönde merkezi yönetim belirli cenahlarca ağır şekilde eleştirilir. Korkutucu olan, yıllardır mevcut sistemin içinde olunca; totaliterleşme benimsenmeye başladı. Sol cenahta bile!. Körle yatan şaşı kalkar demişler. Ama şaşırmamak lazım…
Peki “başkan ile uyumlu olmayan” ne demek? Başkanın öne sürdüğü, doğru olan şeylere karşı mı çıkacak? Böyle bir senaryo olabilir mi? Burdur halkı buna müsaade eder mi, lütfen ama mümkün mü böyle bir şey. Geçtiğimiz Pazar CHP belediye meclis adayı ön seçimi yapıldı. Bu listede değişiklik yapılacağı belirtiliyor. Değişiklik yapılan adaylar kötü niyetli olduğu için mi listeden çıkarılacak yoksa başkanın her dediğine evet demeyecekleri için mi? İki olasılık da kötü. Umarım böyle bir durum oluşmaz.
Şunun da farkına varmak lazım. Meclis yasama organıdır. Başkanlık makamı ise yürütme organının başıdır. Başkan, meclise başkanlık eder, oy hakkı vardır. Alınan kararları 1 defa red etme ve mahkemeye verme ehliyetine sahiptir. Belediye başkanının meclis kararları üzerinde başkaca yetkisi yoktur. Başkan ve meclisin birbirine mualif olduğu durumlarda yanlış karar alma olasılığı oldukça düşüktür. Çünkü güç odakları yoğun bir şekilde birbirini denetler. Bu yüzden yürütme ve yasama organları farklı partilerin elinde olmalıdır.
Sonuç olarak kurgulanan mekanizma aslında güçlerin dengesi üzerinedir. Ve bu denge kontrollü bir yönetimi getirir. Demokrasi savunucusu rolü ile öne çıkan siyasal partilerin, ülkemizin üzerine inşaa edildiği temel yapı taşları ile oynamamaları gerekir. Totaliterleşme tehlikeli bir oyundur ve doğru yoldan şaşmamak lazım…
Şaşırmamanız dileğiyle…
Mail : [email protected]
